Stanisław Kulawiak – Okolice autentyzmu. Pomiędzy prawdą a rzeczywistością
Muzeum Regionalne im. W. Golusa w Ostrzeszowie
• Portfolio ostrzeszowskie
• Pejzaże prawie symetryczne
wernisaż: 8.10.2023 • g. 15.00
Ostrzeszowskie Centrum Kultury im. A. Serbeńskiego
Galeria w Ramach Piętra
• Uśmiech na niedzielę
• Na peryferiach PRL
wernisaż: 8.10.2023 • g. 16.00
Ostrzeszów 9.10 • 30.11.2023
Dyskusja o autentyzmie w fotografii dokumentalnej pt. „Pomiędzy prawdą a rzeczywistością”
Wiesław Przybyła • Adam Sobota • Krzysztof Szymoniak
Sala klubowa OCK 8.10.2023 • g. 16.30
Realizacja transmisji online • Studio 6×6
https://youtube.com/live/T0KeIG1n16I?feature=share
Organizatorzy wystawy
Ostrzeszowskie Centrum Kultury im. Antoniego Serbeńskiego
Stowarzyszenie Regionalny Ośrodek Dokumentacji WIEŻA 1916
Patronat
Związek Polskich Artystów Fotografików
Okolice autentyzmu. Pomiędzy prawdą a rzeczywistością
Powiedzieć, że istnieje, o czymś, czego nie ma, jest fałszem.
Powiedzieć o tym, co jest, że jest, a o tym,
czego nie ma, że go nie ma, jest prawdą.
Arystoteles, Metafizyka
Idea twórczości opartej na rdzennym materiale wywodzącym się z własnych przeżyć doprowadziła w latach trzydziestych XX w. Stanisława Czernika do zdefiniowania pojęcia autentyzmu w poezji. Autentyzm według niego to poszukiwanie prawdy artystycznej spójnej z prawdą życiową, reakcja przeciw zakłamaniom tego świata, próba stworzenia rodzimego programu artystycznego zawierającego wartości ogólnoludzkie i ponadczasowe. „Autentyzm nie jest więc wyłącznym sztucznie wyhodowanym kierunkiem poetyckim, lecz wyrazem światopoglądu” – Stanisław Czernik, Co i jak czyli 13 tez autentyzmu, „Okolica Poetów”, nr 10 (19), s. 2–4, Ostrzeszów 1936.
Wobec wszystkich sposobów przedstawiania i interpretacji świata fotografia ze względu na swoje właściwości jest najbliższa prawdzie, czyli realistycznemu oglądowi świata. Takie określenie autentyzmu w fotografii prowadzi do odbioru zdjęcia jako dokumentu – wizualnego przekazu pogłębionego o zawartą w nim prawdziwą treść. „Fotografia jest obojętna wobec wszelkich przekaźników, nie musi wymyślać, jest sama z siebie poświadczeniem autentyczności. Rzadkie sztuczności, na które zezwala, nie są ciekawe, to są tylko triki: fotografia wysila się tylko wtedy, kiedy szachruje” – Roland Barthes, Światło obrazu. Uwagi o fotografii. Rozdział 36, Poświadczenie autentyczności, s. 145. Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.
SK, Ostrzeszów 2022
Realności prawie symetryczne
Fotografie rejestrujące zjawiska społeczne interpretuje się zazwyczaj stosownie do schematów objaśniania procesów historycznych. W taki sposób można by także komentować dorobek Stanisława Kulawiaka, który stworzył potężny zasób dokumentacji życia codziennego w Polsce od roku 1974 do chwili obecnej. Elementy tego zbioru są znane z jego wystaw, a przede wszystkim poprzez autorski album Na peryferiach PRL. Fotografie z lat 1974–1989, wydany w 2009 roku. Z jednej strony te fotografie potwierdzają ogólną diagnozę PRL-u jako czasu kolektywnej szarzyzny, trudnych warunków życia czy pozorowanej nowoczesności w otoczeniu prowizorki i pompatycznych sloganów. Jednak znaczące jest i to, że autor często przedstawiał sceny z życia własnej rodziny (np. w cyklu Uśmiech na niedzielę z lat 1979–1980) i z najbliższego mu regionu Ostrzeszowa, gdzie zauważalna bliskość relacji i siła tradycyjnej obyczajowości stanowi tarczę chroniącą ludzi przed całkowitym zmanipulowaniem ich życia przez polityczną ideologię. Dostrzeganie takich uniwersalnych wartości w przypadkowych sytuacjach nie pozwala na jednoznaczną interpretację ukazywanych faktów. Taką strategię utrwalania „znaków czasu”, wypracowaną we wczesnym okresie twórczości, Stanisław Kulawiak kontynuuje w warunkach aktualnych przeobrażeń, zamieniając tylko estetykę czarno-białej fotografii na wielobarwną paletę cyklu Relacji ulicznych. Stara się nadal zachowywać właściwy sobie dystans wobec spotykanych wydarzeń, nie osądzając ich z pozycji mentora, ale kierując się zdrowym rozsądkiem. Jego sceptycyzm czy nawet ironia są motywowane poszukiwaniem w życiu codziennym bardziej trwałych wartości, które dostrzega w podstawowych relacjach międzyludzkich.
Adam Sobota, kurator, fragment tekstu do katalogu wystawy pt. Stanisław Kulawiak. Portfolio. Fotografie 1974–2021, OKiS, Wrocław 2022
Stanisław Kulawiak, rocznik 1954. Po ukończeniu Szkoły Podstawowej w Bobrownikach i Liceum Ogólnokształcącego w Ostrzeszowie w latach 1973–1979 studiował na Wydziale Elektrotechniki, Automatyki i Elektroniki AGH w Krakowie. Fotografią zajmuje się od roku 1974, najpierw prowadził Studencką Agencję Fotograficzną, a dwa lata później wspólnie z przyjaciółmi założył Grupę Twórczą SEM i Jaszczurową Galerię Fotografii. W roku 1980 został członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. W latach 1983–1989 współpracował z Teatrem im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, a w okresie 1993–1999 pracował dla firmy Country Line w Leichlingen. Od 1999 roku jest współwłaścicielem Oficyny Wydawniczej Kulawiak w Ostrzeszowie. W latach 2010–2021 był prezesem Stowarzyszenia Regionalny Ośrodek Dokumentacji WIEŻA 1916. Od 2014 do 2023 roku jako wiceprezes ds. artystycznych Okręgu Dolnośląskiego ZPAF organizował wystawy okręgowe oraz w Galerii Za Szafą. W okresie 2017–2023 był członkiem Rady Artystycznej ZPAF w Warszawie, a obecnie jest sekretarzem Zarządu Głównego ZPAF. Autor wielu wystaw i publikacji, interesuje się edytorstwem i drukiem.
